Dünyadan İsrail’in İran’a yönelik saldırısına kınama

Uluslararası toplum, İsrail’in İran’a düzenlediği, çok sayıda sivilin hayatını kaybetmesine neden olan saldırıyı kınadı.

Türkiye Dışişleri Bakanlığından İsrail’in İran’a gerçekleştirdiği hava saldırısına ait yazılı açıklama yapıldı.

Açıklamada, “İsrail’in İran’a düzenlediği hava saldırısını en güçlü biçimde kınıyoruz.” tabiri kullanıldı.

İsrail’in saldırısının milletlerarası hukuku açıkça ihlal ettiği vurgulanan açıklamada, bunun, İsrail’in bölgede yürüttüğü stratejik istikrarsızlaştırma siyasetine hizmet eden bir provokasyon olduğu belirtildi.

Açıklamada, atakların, İran’ın nükleer programıyla ilgili müzakerelerin ağırlaştığı devirde gerçekleşmesinin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümetinin rastgele bir sıkıntının diplomatik yollarla çözülmesini istemediği ve kendi çıkarları doğrultusunda bölgesel istikrarı ve global huzuru riske atmaktan kaçınmadığını gösterdiğine işaret edildi.

İsrail’in daha büyük çatışmalara yol açabilecek saldırgan aksiyonlarına bir an evvel son vermesi gerektiğinin altı çizilen açıklamada, “Orta Doğu’da daha fazla kan ve yıkım görmek istemediğimizi tekraren tabir ediyoruz. Savaşın yayılmaması için memleketler arası toplumu hemen harekete geçmeye çağırıyoruz.” ifadeleri kullanıldı.

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik de toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İsrail’in İran’a saldırarak tüm bölgeyi ateşe atan yabanî ve barbar hücumlarına bir yenisini eklediğini belirtti.

Çelik, şunları kaydetti:

“Bu hukuksuz saldırıyı en güçlü biçimde kınıyoruz. İsrail saldırısının hiçbir meşruiyeti ve münasebeti olamaz. Bu, barbarca bir saldırganlıktır. Cumhurbaşkanımızın Netanyahu hükümetinin soykırımcı aksiyonlarının sonuçları konusundaki ikazlarına tüm dünya dikkat kesilmelidir. Gazze konusunda İsrail’in soykırımcı faaliyetlerine karşı memleketler arası baskı artmışken İsrail, bir defa daha gözleri soykırımcı hareketlerinden uzaklaştırmak için yeni bir akın başlattı. ABD ile İran ortasındaki müzakereler sürerken İsrail’in bu saldırıyı yapması, İsrail’in tüm diplomatik uğraşlara düşmanca davrandığını bir kez daha gösterdi. İsrail saldırganlığı tüm dünya için tehdittir. Buna karşı tüm dünya ortak somut önlemler almalıdır.”

Malezya

Malezya Başbakanı Enver İbrahim, X hesabından paylaştığı iletide, İsrail’in İran’a yönelik yönelik askeri taarruzlarını “mümkün olan en güçlü ifadelerle” kınadığını belirtti.

“Bu, kırılgan bir bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma tehdidinde bulunan vahim ve pervasız bir aksiyondur. Açık gayesi, ABD ile İran ortasında devam etmekte olan müzakereleri sabote etmektir.” sözleri kullanılan paylaşımda, İsrail’e saldırganlığı durdurma daveti yapıldı.

Hindistan

Hindistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İran ile İsrail ortasında son periyotta yaşanan tansiyondan “endişe duyulduğu” belirtildi.

Mevcut diyalog ve diplomasi kanallarının gerginliklerin azaltılması ve sıkıntıların çözülmesi için kullanılması gerektiğine işaret edilen açıklamada, taraflara “gerilimi tırmandıracak adımlardan kaçınma” davetinde bulunuldu.

Açıklamada, Hindistan’ın durumu yakından takip ettiği bildirildi.

Pakistan

Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik saldırısının “şiddetle kınandığı” kaydedildi.

İsrail’in taarruzlarının İran’ın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal ettiği, Birleşmiş Milletler (BM) Koşulu ile milletlerarası hukukun temel prensiplerine alışılmamış olduğu vurgulanan açıklamada, Milletlerarası toplum ve BM’nin “bu saldırganlığı durdurma ve saldırganları aksiyonlarından sorumlu tutma” sorumluluğunu taşıdığı ifade edildi.

Pakistan Dışişleri Bakanı İshak Dar da X hesabından yaptığı paylaşımda, “İsrail’in İran’ın egemenliğini ihlal eden saldırılarını” kınadı.

“Bu menfur eyle,m milletlerarası hukukun temellerini ve insanlığın vicdanını sarsmış olup bölgesel istikrarı ve milletlerarası güvenliği önemli halde baltalamaktadır.” değerlendirmesinde bulunan Dar, Pakistan’ın İran hükümeti ve halkıyla dayanışma içinde olduğunu vurguladı.

Avustralya

Avustralya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İsrail ile İran ortasındaki tansiyonun tırmanmasından tasa duyduğu belirtilerek, “Bu durum esasen istikrarsız olan bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma riski taşımaktadır. Tüm taraflara tansiyonu daha da arttıracak hareket ve telaffuzlardan kaçınmaları davetinde bulunuyoruz.” sözlerine yer verildi.

Açıklamada, İran’ın nükleer ve balistik füze programının “uluslararası barış ve güvenliğe yönelik bir tehdit oluşturduğu” belirtilerek, taraflara diyalog ve diplomasiye öncelik verme daveti yapıldı.

Yeni Zelanda

Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, basına verdiği demeçte, İsrail’in İran’a yönelik taarruzlarını “tatsız bir gelişme” olarak kıymetlendirdi.

Orta Doğu’nun “daha fazla askeri harekata ve bundan doğacak risklere gereksiniminin olmadığını” söyleyen Luxon, akınlara ait kaygılarını lisana getirdi.

Luxon, “Görmek istediğimiz şey, tarafların bir ortaya gelip müzakere etmesi.” dedi.

Japonya

Japonya Dışişleri Bakanı İvaya Takeşi, düzenlediği basın toplantısında, İsrail’in İran’a saldırısını bölgedeki durumu tırmandırdığı gerekçesiyle “şiddetle kınadığını” bildirdi.

İvaya, Washington ile Tahran ortasında barışçıl tahlile yönelik görüşmeler sürdüğü halde İsrail’in İran’a yönelik askeri harekette bulunmasının son derece üzücü olduğunu belirterek, tüm taraflardan “azami itidal” göstermelerini talep etti.

Çin

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında yöneltilen soruya verdiği karşılıkta ülkesinin İsrail’in İran’a yönelik ataklarını yakından izlediğini ve bu aksiyonların muhtemel vahim sonuçlarından telaşlı olduğunu lisana getirdi.

Sözcü Lin, “Çin, İran’ın egemenliğini, güvenliğini ve toprak bütünlüğünü tehdit eden her türlü harekete ve tansiyonu yükseltecek, çatışmayı genişletecek teşebbüslere karşıdır.” sözünü kullandı.

Bölgede tansiyonun ani yükselişinin hiçbir tarafın çıkarına olmadığına işaret eden Lin, tüm taraflara bölgesel barışı ve istikrarı teşvik etmek için daha fazla uğraş gösterme ve tansiyonu yükseltecek aksiyonlardan kaçınma davetinde bulundu.

Lin, Çin’in tansiyonun düşürülmesi için yapan rol oynamaya hazır olduğunu vurguladı.

Umman

Umman Sultanlığı Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Umman Sultanlığı, İsrail’in İran İslam Cumhuriyeti topraklarına yönelik başlattığı, hâkim tesisleri amaç alan ve can kayıplarına yol açan yabanî askeri saldırıyı şiddetle kınadığını bildiriyor.” tabirine yer verildi.

Saldırının Birleşmiş Milletler kontratını ihlal ettiği ve memleketler arası hukuk unsurlarına karşıt olduğu belirtilen açıklamada, bu türlü bir atağın bölgede istikrarın temellerini baltaladığı kaydedildi.

Açıklamada, atağın epey hassas bir süreçte yapılmış olduğuna işaret edilerek, Tahran ile Washington ortasında sürdürülen nükleer programa dair müzakerelerin yoğunluk kazanmış olduğu hatırlatıldı.

Ürdün

Ürdün Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sufyan el-Kudat, yaptığı açıklamada, bu çeşit ihlallerin bölgenin güvenlik ve istikrarını tehdit ettiği ve mevcut tansiyonu daha da derinleştirdiği ihtarında bulundu.

Açıklamada, BM üyesi bir ülkenin egemenliğine karşı açık bir ihlal ve memleketler arası hukuka bariz bir meydan okuma olarak gerçekleştirilen hücumun en sert formda kınandığı vurgulandı.

Uluslararası hukuk kurallarına hürmet gösterilmesinin zorunluluğuna işaret edilen açıklamada, başta BM Güvenlik Kurulu olmak üzere milletlerarası toplumun bu akınların durdurulması ve tekrarının engellenmesi için hemen harekete geçmesi gerektiği belirtildi.

Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik saldırısı kınandı.

Saldırının bölgesel güvenlik ve istikrar üzerindeki yansımalarından tasa duyulduğu kaydedilen açıklamada, BAE’nin diyaloğun geliştirilmesi, memleketler arası hukuka bağlı kalınması ve devletlerin egemenliğine hürmet gösterilmesinin mevcut krizlerin tahlili için temel prensipleri teşkil ettiği istikametindeki tavrı vurgulandı.

Açıklamada, uyuşmazlıkların çatışma yerine diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğinin altı çizilerek, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kuruluna (BMGK) ateşkesin sağlanması ve memleketler arası barış ve güvenliğin güçlendirilmesi için gerekli önlemleri alması için davet yapıldı.

Suudi Arabistan

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İsrail’in İran’a akınlarının şiddetle kınandığı bildirildi.

Açıklamada, atakların milletlerarası hukuku ve normları açıkça ihlal ettiği belirtildi.

Katar

Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İran’ın egemenliğini ve güvenliğini ihlal eden tehlikeli bir tırmanış olarak nitelendirilen İsrail saldırısının şiddetle kınandığı bildirildi.

Açıklamada, “Bölgenin güvenliğini ve istikrarını tehdit eden, gerginliği azaltma ve diplomatik tahlilleri engelleyen saldırgan siyasetlerin daima tekrarlanmasından ortaya çıkan bu tehlikeli tırmanıştan derin tasa duyulduğu” tabir edildi.

Her türlü şiddete karşı itidal daveti yapan Katar, “çatışmayı genişletecek ve bölgenin güvenlik ve istikrarını baltalayacak tırmanıştan kaçınan kararlı tavrını sürdürdüğünü” vurguladı.

Endonezya

Endonezya Dışişleri Bakanlığının X hesabından yapılan açıklamada, “hukuksuz” olarak nitelendirilen İsrail’in İran’a yönelik hücumları şiddetle kınandı.

Açıklamada, taarruzların bölgesel istikrarı tehlikeye sürükleyebileceği ve daha geniş çaplı tansiyona sebep olabileceği kaydedildi.

Ayrıca açıklamada, “Tüm taraflar, azami itidal göstermeli ve tansiyonu tırmandıracak ya da daha fazla istikrarsızlığa yol açacak her türlü aksiyondan kaçınmalıdır.” sözüne yer verildi.

Lübnan

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, İsrail’in İran’a yönelik taarruzlarının bölgesel istikrarı müdafaaya yönelik tüm uğraşları baltaladığını söyledi.

Avn, milletlerarası toplumu İsrail’in amaçlarına ulaşmasını engellemek üzere harekete geçmeye çağırdı.

Fransa

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, X hesabından yaptığı açıklamada, Fransa’nın ortaklarıyla birlikte Orta Doğu’daki gelişmeleri azami dikkatle takip ettiğini belirtti.

Barrot, “Tüm tarafları itidalli davranmaya ve bölgesel istikrarı tehlikeye atabilecek her türlü tansiyondan kaçınmaya çağırıyoruz.” diyerek, önceliklerinin Fransa vatandaşlarının ve çıkarlarının güvenliği olduğunu ve buna nazaran duruşlarını uyarladıklarını kaydetti.

Fransa’nın İran’ın nükleer programına dair önemli endişelerini, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından kısa mühlet evvel kabul edilen kararla da birlikte defaatle lisana getirdiğini belirten Barrot, “İsrail’in rastgele bir akına karşı kendini savunma hakkını tekrar söz ediyoruz.” tabirini kullandı.

Barrot, gerginliği azaltmak için tüm diplomatik kanalların seferber edilmesinin elzem olduğunu kaydederek, ülkesinin buna katkıda bulunmaya bütünüyle kararlı olduğunu söyledi.

İngiltere

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, X hesabından yaptığı paylaşımında, akına ait haberlerin “endişe verici” olduğunu belirtti.

Tüm tarafları geri adım atmaya ve tansiyonu düşürmeye çağıran Starmer, Orta Doğu’da istikrarın öncelikli olması gerektiğine dikkati çekti.

Belçika

Belçika Dışişleri Bakanı Maxime Prevot, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İsrail’in İran’a taarruzlarının bölgede daha fazla istikrarsızlığa yol açmasından derin telaş duyduğunu bildirdi.

Prevot, “İsrail’in İran’a yönelik hücumları ve İran’ın reaksiyonu, tehlikeli bir dönüm noktasını işaret ediyor.” tabirini kullandı.

Daha fazla istikrarsızlığa yol açacak her türlü hareketten önemli biçimde kaygı duyduğunu bildiren Prevot, “Belçika, tüm aktörleri azami itidal göstermeye ve her ne kıymetine olursa olsun tırmanıştan kaçınmaya çağırıyor.” iletisini paylaştı.

İtalya

İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, X hesabından yaptığı paylaşımda, İsrail’in İran’a saldırmasıyla ilgili gelişmeleri Bakanlığın kriz masasından takip ettiğini ve bölge ülkelerindeki büyükelçileriyle görüştüğünü belirtti.

Tajani, İtalya televizyon programı “Mattino 5″e yaptığı açıklamada, “İsrail ataklarının bittiğine inanmıyorum.” dedi.

İsrailli mevkidaşı Gideon Saar ile telefon görüşmesi yaptığını belirten Tajani, “İran ile bir tırmanıştan kaçınılması davetinde bulundum. İsrail halkıyla dostluğumuzu yineledim fakat Gazze’de ateşkese gereksinim duyulduğunu vurguladım. İsrail’den, Hamas’a karşı savaşı fiilen kazanmışken sivil halkı muhafazasını istiyoruz.” diye konuştu.

İtalyan Bakan, ayrıca İranlı mevkidaşı ve nükleer evrakta arabuluculuk yapan Umman Dışişleri Bakanı ile de görüşeceğini söyledi.

Tajani, İtalya’nın tavrının diyalogdan yana olduğunu belirterek, “Durumun epeyce karmaşık olduğunun farkındayız lakin diplomasi dışında bir tahlil yok. Çatışmaların en kısa vakitte sona ermesini umuyoruz zira aksiyonlar ve yansılar tehlikelidir, bölgedeki durum patlama noktasına gelebilir.” yorumunu yaptı.

Slovakya

Slovakya Dışişleri Bakanlığının toplumsal medya platformu X hesabından yapılan paylaşımda, tüm taraflar son derece itidalli davranmaya, diplomasi ve diyalog yoluyla tansiyonu azaltmaya çağrıldı.

Bölgenin hemen barış ve istikrara muhtaçlığının olduğu söz edilen paylaşımda, Slovak diplomasisinin kendi vatandaşlarının ve bölgedeki çalışanlarının güvenliğine odaklandığı kaydedildi.

BM

BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq tarafından yapılan yazılı açıklamada, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Orta Doğu’daki her türlü askeri tırmanışı kınadığı belirtildi.

Guterres’in “İran ile ABD ortasında İran’ın nükleer programının statüsüne ait görüşmeler devam ederken İsrail’in İran’daki nükleer tesislere yönelik akınlarından bilhassa tasa duyduğu” kaydedilen açıklamada, üye devletlere “BM Koşulu ve milletlerarası hukuka uygun hareket etmeleri” hatırlatıldı.

Açıklamada, Guterres’in “her iki taraftan da azami itidal göstermelerini ve ne değerine olursa olsun bölgenin kaldıramayacağı bir durum olan daha derin bir çatışmaya sürüklenmekten kaçınmalarını istediği” kaydedildi.

Birleşmiş Milletler’in terörle uğraş mevzularında insan hakları özel raportörü Ben Saul, X’ten yaptığı paylaşımda, İsrail’in İran’a yönelik akınlarının, “BM Mukavelesi’nin 2(4) hususu uyarınca yasaklanmış bir güç kullanımı, İran’a kendini savunma hakkı veren 51. unsur uyarınca bir silahlı akın.” sözlerini kullandı.

Saul, bunun, İsrail başkanları tarafından gerçekleştirilen milletlerarası “saldırganlık suçu” olmasının mümkün olduğuna da işaret etti.

Almanya

Merz, Federal Hükümetin Güvenlik Kabinesi ile durumu değerlendirdiklerini lisana getirerek, “Federal hükümet, İran’ın çok ilerlemiş nükleer silah programına ait kaygılarını yıllardır tekraren lisana getirmiştir.” dedi.

İsrail’in “varlığını ve vatandaşlarının güvenliğini savunma hakkına sahip olduğunu” belirten Merz, “Her iki tarafı da daha fazla tırmanmaya yol açabilecek ve tüm bölgeyi istikrarsızlaştırabilecek adımlardan kaçınmaya çağırıyoruz.” sözünü kullandı.

Azerbaycan

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “İsrail tarafından İran topraklarına karşı gerçekleştirilen askeri operasyonlardan önemli halde kaygılıyız. Durumun gerginleştirilmesini kesin halde kınayarak, tarafları mevcut fikir ayrılıklarını sırf milletlerarası hukukun norm ve prensiplerine uygun olarak, diyalog ve diplomatik yollarla çözmeye çağırıyoruz.” tabirleri yer aldı.

Açıklamada, sivil halkın ve altyapı tesislerinin güvenliğinin sağlanmasının ehemmiyeti vurgulanarak, Orta Doğu’daki tansiyonun daha da tırmanmaması için diplomatik temasların ve memleketler arası düzenekler çerçevesindeki uğraşların sürdürülmesi gerektiği bildirildi.

İrlanda

İrlanda Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Savunma Bakanı Simon Harris, yaptığı yazılı açıklamada, “Orta Doğu’nun acil bir barış ve istikrara muhtaçlığı var. Tansiyonun daha fazla artması, çatışmaların bölgeye yayılması riskini de beraberinde getiriyor. Bu, tüm bölge için felaket olacaktır.” sözlerini kullandı.

Harris, tüm tarafları tansiyonu düşürmeye çağırırken bölgeye tesiri olan tarafları da bu etkiyi olumlu biçimde kullanmaya davet etti.

İran’ın nükleer programıyla ilgili mevzuların müzakerelerle çözüleceğini savunan Harris, İran’daki İrlandalılar için Tahran Büyükelçiliği ve Avrupa Birliği’ndeki müttefiklere temas halinde olduklarını bildirdi.

About The Author